စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေးပညာနှင့် နိုင်ငံတကာ စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေး တက္ကသိုလ်များ (အပိုင်း-၁၇)

(ယခင်အပတ်မှအဆက်)

(D) စီးပွားရေးနှင့်စီမံခန့်ခွဲမှုပညာကောလိပ် (College of Economics and Management) က 

(က) သိပ္ပံဘွဲ့ (စိုက်ပျိုးစီးပွားရေးနှင့် အသုံးချစီးပွားရေးပညာ)  BS (Agricultural and Applied Economics)
( ခ)  သိပ္ပံဘွဲ့ (စီးပွားရေးပညာ)  BS (Economics)
(ဂ) သိပ္ပံဘွဲ့ (စိုက်ပျိုးရေးဆိုင်ရာကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးနှင့်စွန့်ဦးတီထွင်မှုလုပ်ငန်းပညာ) BS(Agribusiness Management and Entrepreneurship)   ဘွဲ့ပေးပါသည်။

(E) အင်ဂျင်နီယာနှင့်စိုက်ပျိုးရေး ထုတ်ကုန်လုပ်ငန်းကောလိပ် (College of Engineering and Agro-Industrial Technology) မှ

(က) သိပ္ပံဘွဲ့ (စိုက်ပျိုးရေးအင်ဂျင်နီယာနှင့် ဇီဝစနစ်အင်ဂျင်နီယာပညာ)  BS (Agricultural Engineering and Biosystems Engineering) စိုက်ပျိုးရေးအင်ဂျင်နီယာ ဘွဲ့သင်တန်းများကိုတော့ မြန်မာနိုင်ငံ နည်းပညာတက္ကသိုလ်များတွင်ဖွင့်လှစ်ပြီး ဒုတိယ၊ တတိယနှစ်တန်းအထိ ရောက်နေပြီဟု ထင်ပါသည်၊ စိုက်ပျိုးရေးအင်ဂျင်နီယာနှင့် ဇီဝစနစ်အင်ဂျင် နီယာပညာ ဘွဲ့လွန်သင်တန်းများကိုတော့ ရေဆင်းစိုက်ပျိုးရေး တက္ကသိုလ် အပါအဝင် မဖွင့်လှစ်နိုင်သေးပါ။ အလွန်နောက် မကျခင် အလျင်အမြန် သုတေသနများ စွာပြုလုပ်ပြီး ဘွဲ့လွန်သင်တန်းများ၊ တောင်သူလယ်သမားကြီးများ၏ စက်မှုလယ်ယာ၊ ကြိတ်ခွဲမှု ပြဿနာ အခက်အခဲများကို အခြေခံသော ဘွဲ့လွန် သုတေသနများစွာ ပြုလုပ် သင့်ပါပြီ။
(ခ) သိပ္ပံဘွဲ့ (စက်မှုလုပ်ငန်းဆိုင်ရာ အင်ဂျင်နီယာပညာ)  BS (Industrial Engineering)
(ဂ) သိပ္ပံဘွဲ့ (မြို့ပြအင်ဂျင်နီယာပညာ)  BS (Agricultural Engineering and Biosystems Engineering)
(ဃ) သိပ္ပံဘွဲ့ (စက်မှု အင်ဂျင်နီယာပညာ)  BS (Industrial Engineering)
(င) သိပ္ပံဘွဲ့ (ဒြပ်ပစ္စည်းဆိုင်ရာ အင်ဂျင်နီယာပညာ)  BS (Materials Engineering)
(စ) သိပ္ပံဘွဲ့ (ဓာတု အင်ဂျင်နီယာပညာ)  BS (Chemical Engineering) နှင့်
(ဆ)သိပ္ပံဘွဲ့(လျှပ်စစ် အင်ဂျင်နီယာပညာ)  BS (Electrical Engineering) စသည့်ဘွဲ့များ  ပေးပါသည်။

(F) သစ်တောနှင့်သဘာဝသယံဇာတကောလိပ် (College of Forestry and Natural Resources)၊ က

(က) သိပ္ပံဘွဲ့ (သစ်တောပညာ)  BS (Forestry) ပေးပါသည်။

(G) လူမှုဘဝပညာကောလိပ် (College of Human Ecology) မှ
(က) သိပ္ပံဘွဲ့ (အာဟာရဓာတ်ပညာ)  BS (Nutrition) (ကျွန်တော်တို့နိုင်ငံတွင် အထူးပြု ဘွဲ့ မပေးနိုင်သေးပါ) နှင့်
(ခ) သိပ္ပံဘွဲ့ (လူမှုဘဝပညာ)  BS (Human Ecology) ပေးပါသည်။ (ကျွန်တော် တို့နိုင်ငံတွင် အထူးပြုဘွဲ့ မပေးနိုင်သေးပါ)။

(H) လူထုဆက်ဆံရေးပညာကောလိပ် (College of Public Affairs) မှ

(က) သိပ္ပံဘွဲ့ (လူထုဆက်ဆံရေးပညာ)  BS (Public Affairs) နှင့်
(ခ) သိပ္ပံဘွဲ့ (ဖွံ့ဖြိုးမှုဆိုင်ရာစီမံခန့်ခွဲရေးနှင့် အုပ်ချုပ်ရေးပညာ)  BS (Development Management and Governance) ဘွဲပေးပါသည်။ (ကျွန်တော်တို့နိုင်ငံ စီးပွားရေး တက္ကသိုလ်များတွင်တော့ ဘွဲ့ပေးနေလျက်ရှိပြီး စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေး အခြေခံ ဘာသာရပ် များတော့ နည်းနေသေးသည်ဟူ၍ ထင်ပါသည်။

(I) မွေးမြူကုသရေးဆိုင်ရာ ဆေးပညာကောလိပ် (College of Veterinary Medicine) မှ

(က) မွေးမြူကုသရေး ဒေါက်တာဘွဲ့ DVM (Doctor of Veterinary Medicine)ဘွဲ့ပေးပါသည်။

(J) ပတ်ဝန်းကျင်သိပ္ပံနှင့် အုပ်ချုပ်မှု နည်းပညာသင်တန်းကျောင်း (School of Environmental Sciences and Management) မှ

(က) သိပ္ပံဘွဲ့ (ပတ်ဝန်းကျင်သိပ္ပံ)  BS (Environmental Science) ဘွဲ့ပေးပါသည်။

(K) ဘွဲ့လွန် အဆင့်မြင့်သင်တန်းကျောင်း (Graduate School) (ကျွန်တော်တို့နိုင်ငံရှိ မည်သည့်တက္ကသိုလ် မှာမှ မရှိသေးပါ) မှဘွဲ့လွန် သင်တန်းများ (မဟာသိပ္ပံ၊ ပါရဂူဘွဲ့) ကို ကြီးကြပ်ဆရာ (Graduate Supervisors)  ၇၀၀-ဦးမှနေ၍ စနစ်တကျ စုစုစည်းစည်းဖြစ်အောင် စီမံအုပ်ချုပ်ပေးသော သင် တန်းကျောင်းဖြစ်ပါသည်။ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင် ခေါင်းဆောင်ကောင်း (Good Professional Leaderships) ဖြစ်အောင်လေ့ကျင့်ပေး ရာတွင် အိုင် ၄-လုံး (4-I)တီထွင်ဖန်တီးနိုင်မှု (Innovation)၊ ဘာသာရပ်ပေါင်းစုံ ချဉ်းကပ် လေ့ လာနိုင်မှု (Inter-disciplinary Approach)၊ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ သုတေသနများ ပူးတွဲလုပ်ဆောင်နိုင်မှု (Internationalization)  နှင့် အားလုံးပူးပေါင်းပါဝင်နိုင်မှု (Inclusive Development) တို့ဖြင့် အနာဂတ်ကို စနစ်တကျ ရွေ့နေပါသည်။ 

တက္ကသိုလ်၏စုစုပေါင်းအကျယ်အဝန်းမှာ၁၄၆၆၅-ဟက်တာ (ဧကပေါင်း ၃၆၂၄၀- ဧက) ရှိပါသည်။ တက္ကသိုလ်ပိုင်မြေမှ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ဆန်စပါးသုတေသနဌာန၊ (International Rice Research Institute – IRRI တက္ကသိုလ်ဝင်းအတွင်း ကပ်လျက်ရှိပါသည်)သို့ ငှားရမ်း၍ နှစ်စဉ်တက္ကသိုလ်ဝင်ငွေ များစွာရလျက်ရှိနေပါသည်။ (ကျွန်တော် တို့နိုင်ငံ ရေဆင်းစိုက်ပျိုးရေးတက္ကသိုလ်၏ မြေယာအကျယ်အဝန်းနှင့် နှိုင်းယှဉ်နိုင်ပါသည်)။

(၁၄-ခ) ဗီဆာရာပြည်နယ်တက္ကသိုလ် (Visaya State University)

ကျွန်တော်တို့ လေ့လာခဲ့ရသော တက္ကသိုလ် နောက်တစ်ခုမှာ ဗီစာရာအရှေ့ဒေသ (Eastern Vesayas Region) လေတီးပြည်နယ် (Leyte Province) ရှိ ဘေးဘေးမြို့ (Bay Bay City) တွင်ရှိသော ဗီဆာရာပြည်နယ်တက္ကသိုလ်သို့ ဒေသတွင်းလေယာဉ် (Domestic Flight) ဖြင့် မနီလာမှ တခြား လေးတီးကျွန်း (Leyte Island) ရှိ တက်ကလိုဘန်မြို့ (Tacloban)  တစ်နာရီကျော်ကြာ စီးပြီးမှ တစ်ဖန် တက်ကလိုဘန်လေဆိပ်မှ တက္ကသိုလ် ရှိရာ ဘေးလေးမြို့ (Bay Bay City) သို့ တစ်နာရီခွဲခန့် ကားစီးပြီးသွားရပါသည်။ 

သူတို့နိုင်ငံအနေအထားအရ ကျွန်းများစွာ တည်ရှိနေသော ပြည် နယ်/နယ်ပယ် (Province) များအလိုက် တက္ကသိုလ်များ တည်ထောင်ထားပါသည်။ ဗီဆားရားပြည်နယ် တက္ကသိုလ် တွင် ကောလိပ် ၈ ကျောင်းရှိပါသည်-
(က)     စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေးနှင့် အစားအသောက်သိပ္ပံကောလိပ်             (College of Agriculture and Food Science)
(ခ)     ပညာရေးကောလိပ် (College of Education) 
(ဂ)     အင်ဂျင်နီယာနှင့်နည်းပညာကောလိပ်                     (College of Engineering and Technology)
(ဃ)     သစ်တောနှင့်ပတ်ဝန်းကျင်သိပ္ပံကောလိပ်                     (College of Forestry and Environmental Science)
(င)     စီးပွားရေးနှင့်စီမံခန့်ခွဲမှုပညာကောလိပ်                     (College of Management and Economics)
(စ)     သူနာပြုကောလိပ် (College of Nursing)
(ဆ)     မွေးမြူရေးဆိုင်ရာဆေးပညာကောလိပ်                     (College of veterinary Medicine)
(ဇ)     ဝိဇ္ဇာနှင့်သိပ္ပံပညာကောလိပ် (College of Arts and Sciences) တို့ဖြစ် ပါသည်။ ထိုကျွန်းရှိသော ပြည်နယ်ကလေးအတွက် ဘာသာရပ်ပေါင်းစုံသင်တက္ကသိုလ် (Comprehensive University) တိုင်းအဆင်သင့်ရှိနေပါသည်။ ကျွန်တော်တို့နိုင်ငံရှိ တိုင်း ရင်းသားညီအကို မောင်နှမများနေထိုင်သော ကချင်၊ ကရင်၊ ကယား၊ ချင်း၊ မွန်၊ ရခိုင်၊ ရှမ်း ပြည်နယ်များတွင် ဤကဲ့သို့ ဘက်စုံပညာသင်တက္ကသိုလ် အနည်းဆုံး တစ်ကျောင်းစီတော့ ရှိသင့်ပါသည်။

(က) စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေးနှင့်အစားအသောက်သိပ္ပံကောလိပ်အောက်တွင် -
(က-၁) စိုက်ပျိုးရေးပညာနှင့်တောင်သူပညာပေးဌာန                 (Department of Agricultural Education and Extension)
(က-၂) လယ်ယာသီးနှံဌာန (Department of Agronomy)
(က-၃) မွေးမြူရေးသိပ္ပံဌာန (Department of Animal Science)
(က-၄) ဖွံ့ဖြိုးရေးဆိုင်ရာဆက်သွယ်ရေးဌာန                            (Department of Development Communication)
(က-၅) အစားအသောက်သိပ္ပံနှင့်နည်းပညာဌာန                 (Department of Food Science and Technology)
(က-၆) ဥယျာဉ်ခြံသီးနှံဌာန (Department of Horticulture)
(က-၇) ဖျက်ပိုး၊ရောဂါ၊ ပေါင်းများစီမံခန့်ခွဲမှုဌာန (Department of pest Management)
(က-၈) အပင်မျိုးမွေးမြူရေးနှင့်ဗီဇဗေဒဌာန                     (Department of Plant Breeding and Genetics) နှင့်
(က-၉) မြေဆီလွှာသိပ္ပံဌာန (Department of Soil Science) တို့ရှိပါသည်။

ကျွန်တော်တို့နိုင်ငံအတွက်အတုယူစရာများ (Lessons Learned)

(၁) ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံတွင် မြို့တော်မနီလာတွင်သာမက ကျွန်းစုကလေးများဖွံဖြိုးတိုးတက်ရေးကို အားပေးနေသော ဘက်စုံသင်တက္ကသိုလ်များ (Comprehensive Universities) ရှိသလို ကျွန်တော်တို့နိုင်ငံ တိုင်းရင်းသားညီအကို မောင်နှမများနေထိုင်သော ပြည်နယ်များတွင် ဘာသာရပ်ပေါင်းစုံသင်ကြားပေးသင့်ပါသည်။ တက္ကသိုလ် အသစ်ထပ်မံဆောက် လုပ်ရန်မလိုဘဲ ရှိပြီးသား တက္ကသိုလ်များထဲမှ အသင့်တော်ဆုံး၊ သက်တမ်းရင့်တက္ကသိုလ် တစ်ကျောင်းကျောင်းတွင် ဆေးပညာ၊ သူနာပြုပညာကအစ စိုက်ပျိုးရေးပညာအဆုံးသင်ကြားပေးသင့်ပါသည်။ကျွန်တော်တို့၏အခက်အခဲတစ်ခုမှာ၁၉၉၃-ခုနှစ်လောက်က စတင်လိုက်သော ဝန်ကြီးဌာန အသီးသီးက တက္က သိုလ်များကို စီမံကွပ်ကဲနေကြသဖြင့် (Centralized Management System) ၁၉၆၂-ခုနှစ် မတိုင်ခင်က နာမည်ကြီး ရန်ကုန် တက္ကသိုလ် (Reputable and Flagship University) ဘဝသို့ ပြန်ရောက်အောင်၊ ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရတက္ကသိုလ်များ (Autonomous Universities) ဘဝပြန်ရောက် အောင် မူဝါဒများ ချမှတ်သင့်ပါသည်။

(၂) ဖိလစ်ပိုင်တက္ကသိုလ်၊လော့ဘာညိုး (University of Philippines, Los Banos - UPLB) တွင် ဝိဇ္ဇာ၊ သိပ္ပံ ဘာသာရပ်များ သင်ကြားသော ကောလိပ် (College of Arts and Sciences) အောက်ဌာနများ အပြောင်းအလဲဖြစ်ပြီး အောက်ပါအတိုင်း ဇီဝသိပ္ပံဌာနကြီး (Institute of Biological Sciences)၊ ဓာတုဗေဒဌာနကြီး (Institute of Chemistry)၊ ကွန်ပျူတာသိပ္ပံဌာနကြီး (Institute of Computer Science)၊ သင်္ချာ သိပ္ပံ နှင့်ရူပဗေဒ ဌာနကြီး (Institute of Mathematical Sciences and Physics)၊ စာရင်းအင်းပညာ ဌာနကြီး (Institute of Statistics)၊လူမှုဘာသာရပ်ဌာန (Department of Humanities)၊ လူမှုရေးသိပ္ပံဌာန (Department of Social Sciences)၊ လူသားစွမ်းအင်ဌာန (Department of Human Kenetics)၊ တက္ကသိုလ်ကျေးလက်အထက်တန်းကျောင်း (UP Rural High School) စသည်ဖြင့် ဌာနကြီးများ/ဌာနများ အဖြစ်ပြောင်းလဲသွားကြပါသည်။

ဗီဆာရာတက္ကသိုလ် (Visayas State University – VSU) ရှိဝိဇ္ဇာ၊ သိပ္ပံဘာသာရပ် များကို သင်ကြားသော ကောလိပ်တွင် သင်္ချာ၊ရူပဗေဒ၊ဓာတု ဗေဒ၊ ဇီဝသိပ္ပံ၊ ဇီဝနည်းပညာ၊ စာရင်းအင်းပညာ၊ ဘာသာစကားနှင့် ဒသနိက၊ လူမှုရေးသိပ္ပံဘာသာရပ်များ သာရှိတော့ ပါသည်၊ တစ်နည်းအားဖြင့် ဆေးနှင့် သူနာပြုပညာ၊ စိုက်ပျိုးရေး၊ မွေးမြူရေး၊ သစ်တော၊ အင်ဂျင်နီယာ၊ ပညာရေးစသည့် အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းပညာရပ်များအတွက် သုတေ သန ပိုမိုအားကောင်းစေမည့် အခြေခံသိပ္ပံ ဘာသာရပ်များ နှစ်စဉ်နီးနီးပြောင်းလဲ သင် ကြား သုတေသနပြုနေပါသည်။ မြန်မာနိုင်ငံ အသက်မွေဝမ်းကျောင်းတက္က သိုလ်အများစုတွင်ရှိသော ဝိဇ္ဇာ၊ သိပ္ပံဌာနများမှာ ၁၉၆၄-စနစ်သစ် တက္ကသိုလ်များကို ဘာသာရပ် တစ်ခုချင်းအလိုက် ခွဲခြားခဲ့မှုအရ အထောက်အကူပြု ဌာနငယ် (Supporting Departments) ကလေးများသာဖြစ်နေ၍ ဥပမာ - စိုက်ပျိုးရေးပညာရပ်အတွက် အပင် ဇီဝကမ္မဖြစ်စဉ် (Plant Physiological Mechanisms) ကို ရုက္ခဗေဒဌာနမှ ပါမောက္ခအဆင့် အပင်ဇီဝကမ္မဗေဒပညာရှင်များ (Plant Physiologists) က အတူတူသုတေသနလုပ်၊ အဖြေရှာဖို့မှာ မဖြစ်နိုင်တော့ပါ။ ဝိဇ္ဇာ၊ သိပ္ပံပညာရပ်ဘွဲ့ပေးသော တက္ကသိုလ်များ မှာ လည်း အသက်မွေးဝမ်းကျောင်း ဘာသာရပ်များ မရှိသဖြင့် တောင်သူဦးကြီးများ ဘာပြဿနာ ဖြစ်နေသည်ကို စိုက်ပျိုးရေးပညာရှင်များနှင့် တွဲဖက်လုပ် ဆောင်ရင်း သိရှိမှသာ  အခြေခံသိပ္ပံ သုတေသနများ (Basic/ Academic Scientific Research) တွဲဖက်လုပ်ဆောင်ရင်း နိုင်ငံတော် စိုက်ပျိုး၊ မွေးမြူရေးဆိုင်ရာ အသုံးချသုတေသနများ (Applied Research for Agricultural Problems) ပြုလုပ်ရင်း ဖြေရှင်း ပေးနိုင်လိမ့်မည်ဟု ထင်မြင်ယူဆမိပါသည်။

ဒေါက်တာမျိုးကြွယ်

(မှတ်ချက် - (UPLB) ယူပီအယ်လ်ဘီ တက္ကသိုလ်မှ ဘွဲ့ရမြန်မာကျောင်းသား၊ ကျောင်းသူ များစွာရှိပါသည်၊ ကျွန်တော် မရေတွက်နိုင်ပါ၊ ၁၉၈၂-ခုနှစ်လောက်အထိ မြန်မာနိုင်ငံ အစိုးရမှ မဟာသိပ္ပံ သင်တန်းသာခွင့်ပြု၍ တစ်ချို့ ပါရဂူသင်တန်းဆက်တက်ရင်း ပြန်မလာတော့ပါဟု ဘွဲ့ရကျောင်းသားဟောင်း တစ်ဦးဖြစ်သော ဒေါက်တာမင်းအောင် (အငြိမ်းစား အထွေထွေမန်နေဂျာ၊ စိုက်ပျိုးရေးဦးစီးဌာန) ကပြောပါသည်၊ နောက်ပိုင်း ပါရဂူဘွဲ့ရသူ ဒုဝန်ကြီး (ငြိမ်း) ဒေါက်တာထွန်းဝင်း၊ ဒေါက်တာခင်မောင်သက်၊ ဒေါက်တာ ထက်ကြူ၊ လက်ရှိ စိုက်မွေးဆည်၊ ဒုတိယဝန်ကြီး ဒေါက်တာတင်ထွဋ် တို့မှသည်ဒေါက်တာထွန်းရွှေ၊‌(ပညာရေးဝန်ကြီးဌာနမှဒေါက်တာစိုးစိုးအောင်၊ ဒေါက်တာသန္တာအေး) ဒေါက်တာ ခင်စန်းနွဲ့၊ ဒေါက်တာနီနီတင့်၊ ဒေါက်တာခင်ညွန့်ရီ၊ ဒေါက်တာအေးအေးမြင့်၊ ဒေါက်တာမြတ်သူ၊ ဒေါက်တာမေသင်းခိုင်၊ ဒေါက်တာ မျိုး ကျော်သူ၊ ဒေါက်တာအေမီစိုး၊ ဒေါက်တာရီရီစိုး၊ဒေါက်တာကျော်ဝေနိုင်၊ဒေါက်တာစန္ဒာကျော်ဝင်း၊ ဒေါက်တာညိုမာထွေး၊ ဒေါက်တာအေးမင်း၊ဒေါက်တာဆွေဇင်မြင့်သိန်း၊ ဒေါက်တာမြတ်မိုးလှိုင်၊ ဒေါက်တာဟိန်းဇော်၊ ဒေါက်တာနှင်းဝါသိန်း၊ဒေါက်တာစောထိုလွီထူး၊ဒေါက်တာစိုးခိုင်၊ဒေါက်တာကျော်မင်းထွဋ်၊ဒေါက်တာဝင်းထိန်၊ဒေါက်တာထိန်လင်း၊ ဒေါက် တာမြင့်အေး၊ ဒေါက်တာစုလတ်ဖြူ၊ ဒေါက်တာပန်းအိဖြူ၊ဒေါက်တာယဉ်ယဉ်သန့်၊ ဒေါက်တာအိအိအောင်၊ ဒေါက်တာမို့မို့အေး၊ ဒေါက်တာမေရီကေခိုင်စိမ်း၊ဒေါက်တာကြူကြူသင်း၊ဒေါက်တာသိမ့်သိမ့်အောင်၊ဒေါက်တာ ယဉ်မွန်သူ၊ ဒေါက်တာစန္ဒာမိုး၊ ဒေါက်တာအိအိသိန်း၊ ဒေါက်တာခင်သန္တာဦး၊ ဒေါက် တာ စန်းလှထွေး၊ ဒေါက်တာ ကေသီခိုင်၊ ဒေါက်တာဇင်မာ၊ ဒေါက်တာဇင်မာလွင်၊ ဒေါက်တာ သူဇာ၊ ဒေါက်တာ ဖြိုးလပြည့်ဝင်း၊ ဒေါက်တာ ခင်နှင်းယု၊ ဒေါက်တာခင်ပြုံးနွယ် စသည်တို့ ဖြစ်ပါသည်၊ ပါရဂူဘွဲ့ရသူ ကျန်သွားသည်များရှိပါဦးမည်၊ (ခွင့်လွှတ်ပေးပါရန်) မဟာစိုက်ပျိုးရေးသိပ္ပံဘွဲ့ရသူများ
ကတော့ များပြားလွန်း၍ မရေတွက်နိုင်တော့ပါ)